Hervorming registratierechten op schema: streefdatum 1 juni

De Vlaamse Regering keurde afgelopen vrijdag definitief het voorontwerp van decreet goed dat de verkooprechten (de vroegere registratierechten) hervormt  en vereenvoudigt. Het ontwerp wordt nu ingediend in het Parlement.

De belangrijkste krachtlijn van deze hervorming is de omzetting van de bestaande gunstregimes van het klein beschrijf en de diverse abattementen tot een lager tarief van 7% voor de aankoop van de gezinswoning. De goedkeuring komt er na de tussenkomst van enkele adviesraden. Zowel de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) als de Woonraad pleiten ervoor om de impact op de vastgoedmarkt zo beperkt mogelijk te houden, gezien het mogelijke uitstelgedrag van kopers en verkopers dat de op til zijnde hervorming doet ontstaan. De Vlaamse regering vraagt dan ook een spoedige behandeling door het parlement: het is nog steeds de bedoeling dat de nieuwe regels zullen gelden voor verkoopovereenkomsten gesloten vanaf 1 juni.

KI niet langer uitgangspunt

Het uitgangspunt voor het tarief van de verkooprechten zal niet langer het verouderde KI zijn, maar wel de aankoopprijs van de woning. Het standaardtarief wordt 10%, met een verlaagd tarief van 7% voor aankoop van een gezinswoning (dit is geënt op de voorwaarden van het huidige abattement). Indien de koper niet in aanmerking komt voor het tarief van 7% blijft het standaardtarief van 10% gelden. Bouwgronden worden net als tweede en volgende woningen aan 10% belast, ook als zij in het verleden in aanmerking kwamen voor een klein beschrijf.

Wie een bescheiden woning koopt - tot 200.000 euro - betaalt geen verkooprechten op de eerste schijf van 80.000 euro, wat neerkomt op een korting van 5.600 euro. Die korting geldt tot een aankoopprijs van 220.000 euro voor woningen of appartementen in de Vlaamse rand (dit zijn de gemeenten in het arrondissement Halle-Vilvoorde en de gemeenten Bertem, Huldenberg, Kortenberg en Tervuren) of in de kernsteden (Aalst, Antwerpen, Boom, Brugge, Dendermonde, Genk, Gent, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Mechelen, Oostende, Roeselare, Sint-Niklaas, Turnhout en Vilvoorde).

De adviesraden zien in het gebruik van de aankoopprijs als basis voor de verkooprechten wel een mogelijke valkuil. Er zou een druk kunnen ontstaan om de prijs onder de 200.000 euro te houden, gezien de korting op de rechten onder deze prijs. De Vlaamse Regering heeft een antwoord klaar op deze kritiek: om het risico van prijsbewimpeling tegen te gaan zal de Vlaamse belastingsdienst (VLABEL) structurele controles houden op de reële verkoopwaarde van de woningen op basis van een databank met ijkingspunten. Wanneer er een sterke indicatie is van prijsbewimpeling kan de reële verkoopwaarde worden herzien, waardoor de korting niet meer van toepassing kan zijn!

Meeneembaarheid blijft bestaan

Verder blijft de meeneembaarheid overeind. Wat reeds bij een vorige woning werd betaald, kan worden meegenomen  naar een volgende gezinswoning en moet dus niet opnieuw betaald worden. Het plafond van dat bedrag blijft behouden op 12.500 euro, maar zal voortaan wel geïndexeerd worden.

Nog meldenswaardig: wie binnen de vijf jaar na aankoop zijn woning ingrijpend energetisch renoveert, betaalt slechts 6% verkooprechten en krijgt daar bovenop een vrijstelling van 4.800 euro als het om een bescheiden woning gaat (vrijstelling op eerste 80.000 euro). En wie onroerend erfgoed koopt om er zelf in te wonen betaalt een tarief van 1 procent, op voorwaarde dat hij binnen de vijf jaar opnieuw 6 procent van de aankoopprijs investeert in het pand. Lees de memorie van toelichting voor meer informatie.

Het ontwerp van wijzigingsdecreet zal nu dus verder de parlementaire weg volgen. We houden je verder op de hoogte! Als alles volgens plan verloopt zullen de nieuwe verkooprechten ingaan voor verkoopovereenkomsten afgesloten vanaf 1 juni 2018. De datum van de onderhandse verkoopovereenkomst zal dus in principe bepalend zijn. Verkoopovereenkomsten die gesloten zijn vóór 1 juni 2018 blijven volledig beheerst door de regelgeving zoals vóór de inwerkingtreding. De Vlaamse Regering geeft dan ook expliciet mee dat er geen nood zal zijn aan een overgangsregeling.

Evolutie aantal verrichtingen klein beschrijf

Ook interessant: in het kader van de op til zijnde hervormingen van de registratierechten stelde Vlaams Parlementslid Peter Van Rompuy deze schriftelijke vraag over het aantal transacties waar verkooprechten op betaald moeten worden. Deze leert ons dat het aantal transacties waarop het verkooprecht van 5% van toepassing is (klein beschrijf) in de afgelopen jaren telkens ongeveer één vierde van alle totale verrichtingen besloeg. Dit aandeel daalt wel licht de afgelopen jaren, van 19,3% in 2015 naar 18,3% in 2017.